Drie jaar geleden, op 25 mei 2018 trad de Algemene Verordening Gegevensbescherming – of AVG – in werking. Deze Europese wet heeft tot doel om personen meer bescherming te geven over het gebruiken van hun persoonsgegevens. Na drie jaar is het goed om eens te kijken naar wat deze wet eigenlijk oplevert in het klaslokaal. En het is ook zo eerlijk om te noemen wat best nog wel een beetje beter kan. Daarom in dit artikel een korte, volstrekt arbitraire beschouwing van drie jaar AVG.
Laten we eerlijk zijn: de AVG kent natuurlijk vanaf het begin een fors imagoprobleem. In de aankondiging en tijdens de eerste maanden is de nadruk vooral gelegd op ‘kan niet, mag niet’ en de hoogte van boetes. En dat is jammer, omdat er een vreemd fenomeen is ontstaan: AVG-kramp. Inmiddels hebben veel schoolbesturen goede stappen gemaakt en wordt ook duidelijk waar nog winst te behalen is.
“Laten we eerlijk zijn: de AVG kent natuurlijk vanaf het begin een fors imagoprobleem”
Positieve kanten
Schoolbesturen die actief aan de slag zijn met de balans tussen wet en werkbaarheid merken de volgende positieve kanten die de AVG op de werkvloer heeft:
- Meer inzicht in waarom je gegevens van leerlingen en collega’s verwerkt, hoe je dat voorzichtig kunt doen en hoe je de risico’s verkleint. Dit voorkomt achteraf vervelende gevolgen en medewerkers maken bewustere keuzes.
- Zorgvuldiger dossiervorming, omdat de wet – niet de AVG, maar de Wet op Primair Onderwijs – duidelijk aangeeft wat er in een leerlingdossier moet staan. De uitgangspunten van de AVG zorgen daarna voor een kwaliteitsslag. Hierdoor kunnen ook lastige keuzes in de onderwijskundige begeleiding onderbouwd worden.
- Hierdoor wordt de rol van medewerkers als professional versterkt. Doordat keuzes in de begeleiding beter onderbouwd zijn verlopen gesprekken met ouders harmonieuzer. Ook is duidelijker wanneer extern gedeeld mag of moet worden.
Aandachtspunten
Natuurlijk levert ‘slechts’ drie jaar AVG ook dingen op die voor verbetering vatbaar zijn:
- Op sommige vlakken is er nog onduidelijkheid over exacte wet- en regelgeving. Denk aan uitwisseling met derden of bijvoorbeeld archivering. Hierdoor is het lastig om als sector uniform te zijn. Toch worden op deze en andere onderwerpen de laatste tijd goede handreikingen gepubliceerd.
- Grote verwerkingssystemen zijn op dit moment onvoldoende flexibel om volledig te voldoen aan de AVG. Denk hierbij aan software voor de leerlingadministratie, waarin niet altijd bewaartermijnen of autorisaties op maat in te stellen zijn. Een schoolbestuur moet in sommige gevallen een keuze maken tussen 100% voldoen aan de wet of werkbaarheid.
- Omdat het uitdagingen betreft die voor nagenoeg alle schoolbesturen gelden is regie vanuit de sectorraden meer dan gewenst. Dit is natuurlijk een voortschrijdend proces, ook hier zijn na drie jaar al betere contouren zichtbaar. Misschien dat de centraal georganiseerde DPIA’s voor systemen voor leerlingadministratie een mooie start kunnen zijn voor meer regie.
“Een schoolbestuur met een nuchter proces voor de AVG boekt ook op andere vlakken vooruitgang”
Goed op weg vanuit beleid
Nogmaals, dit zijn een paar dingen die ik er toevallig uithaal omdat ik ze tegenkom bij de besturen waar ik mee samenwerk. En ook hier zijn meer dan voldoende verschillen tussen scholen te benoemen. De gemene deler is wél dat een schoolbestuur die vanuit een nuchter proces de AVG in haar organisatie uitvoert ook op andere vlakken verbeteringen boekt.
